Veelgestelde vragen over hondenziekte Brucellose

Brucellose (bij mensen Maltakoorts) is een infectieziekte bij zoogdieren die wordt veroorzaakt door brucella bacteriën. Brucella canis, één van de verschillende Brucella bacteriën, veroorzaakt Brucellose bij de hond.

Er zijn verschillende soorten Brucella bacteriën:

* Brucella abortus
* Brucella melitensis
* Brucella suis
* Brucella canis

Op de website van de RIVM vind je heldere uitleg over de verschillen tussen deze bacteriën.

De Brucella bacterie kan onder honden verspreid worden via lichaamsvocht, waarbij de grootste hoeveelheid bacteriën vrij kunnen komen bij geslachtsgemeenschap (dekking), vruchtwater (abortus, placenta). In mindere mate komt de bacterie vrij via urine, sperma, vaginale uitscheiding (tijdens loopsheid), ontlasting, moedermelk, speeksel  en wondvocht. Besmetting kan alleen plaatsvinden als de bacterie via het slijmvlies of beschadigde huid wordt opgenomen.

Een pup van een besmette moeder hond heeft grote kans op besmetting via moedermelk.
Bij dekking is de kans dat besmetting wordt overgedragen eveneens groot.
Bij  alle  vormen van besmetting is de kans van besmetting afhankelijk van:

* Hoeveelheid aanwezige bacteriën waarmee de hond in aanraking komt.
* Hoe lang de hond met deze bacteriën in aanraking komt.
* Afweer van de hond.

Het is niet met zekerheid vast te stellen hoe groot de kans precies is, daar dit nog niet eerder wetenschappelijk is onderzocht.

Het kan lange tijd duren tot er zichtbare symptomen bij de hond zijn. Brucella canis kan bij de hond leiden tot miskraam (meestal in de zevende tot negende week van de zwangerschap) gevolgd door een vaginale uitvloeiing van een aantal weken of dood geboren puppy’s.
De bacterie heeft vooral een impact op de geslachtsorganen en de wervelkolom.
Bij een reu kan het leiden tot:

* oedeem aan het scrotum (balzak)
* huidontsteking door veelvuldig likken
* ontsteking van prostaat, bijbal of testikels (problemen en pijn, bijvoorbeeld met plassen / poepen)
* sperma-afwijkingen / onvruchtbaarheid

De infectie kan bij honden ook leiden tot een zeer pijnlijke ontsteking van één of meer wervels of tussenwervelschijven (discospondylitis). Deze ontsteking geeft de hond rug- en nekpijn en/of kreupelheid.

De bacterie verspreid zich in één tot vier weken in de bloedbaan waarna niet altijd direct klachten zichtbaar zijn. De eerste symptomen komen ook bij andere aandoeningen of ziekten voor, waardoor men niet direct alert is op Brucellose. De bacterie veroorzaakt problemen in de voortplanting bij teven zoals: onvruchtbaarheid, miskraam of doodgeboren puppy’s. Bij reuen komen klachten aan de voortplantingsorganen voor zoals hierboven beschreven. Bij zowel teven als reuen geven ontstekingen aan wervels en tussenwervelschijven pijnklachten (in toenemende mate). Ook een ontsteking op andere plekken kan (zeer) pijnlijk zijn. Vraag je dierenarts om advies bij het constateren van klachten, veranderingen in gedrag (bij moeizame ontlasting en plassen en bij pijn).

Als uw dierenarts uw hond verdenkt van Brucellose kan hij/zij bloed opsturen naar een speciaal laboratorium en dit laten onderzoeken op antistoffen tegen de bacterie. Als blijkt dat uw hond antistoffen tegen de bacterie heeft dan is de dierenarts verplicht om dit te melden bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

Tussen de eerste en vierde week na besmetting kunnen de eerste symptomen optreden. Niet alle klachten zijn meteen zichtbaar. Als de infectie (brucellose) niet behandeld wordt, nemen de bovengenoemde klachten (ontstekingen en bijbehorende klachten en symptomen) toe. Dit kan voor de hond extreem pijnlijk zijn.

De hond gaat niet dood door Brucella canis, maar kan enorm lijden onder de klachten die het veroorzaakt.

Er bestaan geen vaccinaties die honden beschermen tegen de Brucella canis bacterie.

Bij een vroegtijdige herkenning/diagnose kunnen de klachten die Brucella canis oplevert behandeld worden met antibiotica, waardoor de klachten zeer waarschijnlijk zullen afnemen. De bacterie verlaat het lichaam echter niet, waardoor de hond drager blijft van de bacterie. Bij een verzwakte weerstand (door andere ziekten, infecties en/of ouderdom) kan de Brucella canis weer actief worden, waarna de ziekte opnieuw oplaait. Doordat de hond ook na behandeling de bacterie bij zich draagt, zal er altijd kans op besmetting en verspreiding zijn.

Het laten castreren of steriliseren van de hond zorgt ervoor dat een verspreiding van de bacterie via dekking wordt voorkomen. De hond blijft echter drager en kan nog wel de bacterie verspreiden.

De kans hierop is gering, maar in principe wel aanwezig.
Na het uitscheiden van de bacterie (Brucella canis) via urine of ontlasting, kan de bacterie nog tot zes maanden overleven in het milieu.  Je hond kan pas besmet raken als de bacterie in contact kan komen met slijmvlies of beschadigde huid. Dat betekent, als je hond via ogen, mond, neus enz. de bacterie binnen krijgt. De bacterie verspreidt zich niet via de lucht.

De Brucella canis bacterie is vastgesteld bij honden uit diverse landen in Oost Europa, Azie, Midden- en Zuid Amerika. Nederland was sinds 1999 tot kort geleden officieel vrij verklaard van Brucellose. Het is daarom niet raadzaam om honden uit andere landen (die niet officieel vrij verklaard zijn van Brucellose) te importeren om risico’s te voorkomen.

Een hond uit een ander land welke behandeld is voor Brucellose, is alsnog voor de rest van zijn/haar leven drager van deze besmettelijke bacterie. Door een op het oog gezonde hond uit het buitenland naar Nederland te halen, loop je het risico om schadelijke bacteriën het land in te brengen die een gevaar opleveren voor dier en mens. Ook bij honden met een negatieve test, is besmetting niet voor 100% zeker uitgesloten.

Er is geen wet die voorschrijft dat een hond met Brucellose geëuthanaseerd moet worden. De keuze is daarom aan de eigenaar van de hond. Wel zal de betrokken dierenarts  en de NVWA de eigenaar van de hond wijzen op de risico’s. Wees je bewust van deze risico’s en vermijd besmetting.

Ook mensen kunnen in principe besmet worden met de Brucella canis bacterie, echter de kans daarop is niet groot. In Nederland zelf is dat niet eerder aangetoond. In alle tot nog toe bekende gevallen van mensen met Brucellose, was deze bacterie opgelopen in het buitenland. Lees op de website van de RIVM meer hierover.

In geboortemateriaal, zoals vruchtwater of een foetus, van een besmette hond kan de bacterie zitten. Ook in urine, ontlasting of speeksel (en wondvocht) van honden kan Brucella canis bacterie voorkomen. Ook voor mensen geldt dat de bacterie enkel via de cellen in slijmvliezen of via beschadigde huid het lichaam in kan komen.

In exacte cijfers is dat niet uit te drukken, maar de kans is zeer klein. In Nederland is een besmetting met Brucella canis  niet voorgekomen, enkele gevallen per jaar betreft personen die besmet zijn in het buitenland.

Door een goede hygiëne toe te passen kun je besmetting voorkomen. Het RIVM adviseert om contact op te nemen met de huisarts als je contact hebt (gehad) met geboortemateriaal of lichaamsvloeistoffen, zoals urine of speeksel van een hond met aangetoonde Brucella canis.
Doe dit zeker als je last krijgt van aanhoudende koorts met klachten zoals hoofdpijn, vermoeidheid, lusteloosheid, zweten of gewrichtsklachten.

Symptomen die kunnen voorkomen als een mens besmet raakt met Brucella canis zijn: aanhoudende koorts met klachten zoals hoofdpijn, vermoeidheid, lusteloosheid, zweten of gewrichtsklachten.

Bij mensen is Brucellose door Brucella canis goed behandelbaar met antibiotica. De infectie leidt bij mensen veelal slechts tot milde klachten. Klachten zoals ontstekingen aan gewrichten, zaadballen, blaas, nier, long, hartkleppen of hersenvliezen komen vooral voor bij besmetting Brucella melitensis of Brucella abortus.

Een besmetting van mens op dier is nooit eerder vastgesteld.
Gevallen van besmetting van mens op mens  zijn onbekend.

Hieronder vindt je een aantal links naar nuttige informatie:

* Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
* Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA)
* GD Diergezondheid
* Universiteit Utrecht
* Wageningen University & Research (WUR)