Varkenspest: wat is het en waar moet ik op letten?

Wat is varkenspest en is het gevaarlijk voor mensen?
In Zuid-België (Wallonië) is bij wilde zwijnen Afrikaanse Varkenspest (AVP) vastgesteld. Varkenspest is een zeer besmettelijke ziekte, een virus waartegen geen medicijn bestaat en dat dodelijk is voor zwijnen en varkens. Varkenspest kan alle varkens treffen. Bij het grote varkensbedrijf, de biologische boer, bij het hangbuikzwijntje in de tuin van een nieuwbouwwoning in stad of dorp. Mensen hebben er geen last van.

Komt de Afrikaanse Varkenspest helemaal uit Afrika?
Ja, oorspronkelijk wel, daar is met name het wrattenzwijn besmet. Afrikaanse Varkenspest (AVP) is een voor varkens heftige ziekte met een hoog percentage sterfte. Tegenwoordig komt de ziekte vooral voor in Oost- Europa. De ziekte is niet gevaarlijk voor mensen, maar wel erg gevaarlijk voor varkens en wilde zwijnen. Via transport van vlees en vleesproducten komt het virus door de hele wereld.

Waar is het vastgesteld op dit moment?
Op dit moment is in de wereld naast Wallonië ook Polen, Estland, Letland, Litouwen, Tsjechië, Oekraïne, Roemenië, Hongarije, Slowakije, Moldavië, Bulgarije, Sardinië en China Afrikaanse varkenspest vastgesteld. Nederland is nu nog vrij van varkenspest. De Nederlandse boeren en dierenartsen maken zich grote zorgen over een mogelijke uitbraak van AVP in, er worden immers  miljoenen varkens in Nederland gehouden worden. Op dit moment is de KNMvD met verschillende partijen in overleg om er voor te zorgen dat zoveel mogelijk dierenartsen, varkenshouders en burgers op de hoogte zijn van deze ziekte. De KNMvD wil graag dat we goed voorbereid zijn mocht AVP Nederland bereiken.

Hoe kan het verspreid worden?
Onlangs is er AVP gevonden bij dode wilde zwijnen in België, wat toch wel heel dichtbij is. De deskundigen gaan er van uit dat zij besmet zijn door menselijk handelen, bijvoorbeeld door het achterlaten van besmette voedselresten in de natuur. Omdat er tegenwoordig ook boerderijen zijn waar varkens vrij buiten kunnen lopen, is er een risico voor contact van deze varkens met wilde zwijnen. Als deze zwijnen besmet zijn, kunnen zij ook deze dieren besmetten. Deskundigen geven aan dat op dit moment de risico’s op besmetting vanuit Oost Europa via menselijk handelen groter zijn dan een infectie door wilde zwijnen. Varkenspest kan door iedereen, overal vandaan, snel verspreid worden. Bijvoorbeeld doordat iemand, per ongeluk, in contact komt met besmette dieren. Ergens, zonder zich te verschonen, een erf op stapt of omdat iemand met zijn vrachtauto sporen met zich meevoert omdat hij langs een varkensfokkerij rijdt in een van de besmette gebieden in Oost-Europa. Met andere woorden de besmetting kan zomaar overal opduiken en dat is een potentieel gevaarlijke situatie.

Wat kan ik doen?
Iedereen, boer, mensen die een varken als hobby houden (max. vier varkens), dierenarts, vrachtwagenchauffeurs, veehandelaren, toeristen, wandelaars, spelende kinderen, natuurliefhebbers en jagers kunnen, door goed op hygiëne te letten en met zorgvuldig te zijn met het betreden van boerderijen en plekken waar varkens verblijven, proberen te voorkomen dat de besmetting van AVP over onze grenzen komt.

Zorg dat je geen etenswaren (vleeswaren zoals worst) achterlaat op rust- of halte plaatsen of in bossen, neem niet zomaar een varken(tje) mee uit het buitenland. Zorg dat je let op de hygiëne van je (vracht)auto als je op of in de buurt van een varkensbedrijf bent geweest. Blijf weg bij de plekken in bossen waar je wilde zwijnen kunt treffen.

Voorkom ‘insleep’  van het virus in Nederland. Voer varkens geen etensresten. Laat je (hobby)varken geen contact hebben met andere varkens dan zijn stal- of huisgenoten.

Vaccineren
Het is op dit moment niet mogelijk om te vaccineren voor AVP. Het virus is namelijk erg complex. Het virus valt direct de afweercellen aan (net zoals HIV dat doet). Daarmee wordt direct de afweer beïnvloed. Het is erg lastig dat te omzeilen. Daarnaast het is een heel groot virus, dat heel veel verschillende eiwitten produceert waarvan de werking nog lang niet duidelijk is. Er wordt op dit moment wel onderzoek gedaan naar een vaccin, maar het is helaas nog niet gelukt.

Vermoed je AVP?
Vermoed je dat je een varken hebt of ziet met verschijnselen van AVP, waarschuw dan je dierenarts en waarschuw de NVWA telefoon: 045-5463188

Weten wat je nog meer kunt doen. Kijk naar de informatie op de website van de NVWA.